مصاحبه راديوفردا با عليرضا نوري‌زاده

مخالفت رهبر شيعيان عراق با افتادن حکومت به دست وابستگان به جمهوري اسلامي
در حاليکه تشکل‌هاي شيعه عراقي وابسته به جمهوري اسلامي، نظير حزب مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق، تاکيد کردند که شريعت اسلام بايد مبناي تدوين قانون اساسي عراق قرار گيرد، احزاب کرد عراقي و همچنين تشکل‌هاي سکولار از شيعيان عراق، نظير حزب الدعوه و حزب کنگره ملی عراق، خواهان حکومتي غيرمذهبي در اين کشور هستند. عليرضا نوري‌زاده، روزنامه‌نگار و کارشناس امور خاورميانه در لندن، در مصاحبه با راديوفردا مي‌گويد رهبر شيعيان عراق اعلام کرد که از نظر او شريعت اسلام بايد يکي از مباني تدوين قانون اساسي باشد.

نوري‌زاده مي‌گويد ایاد علاوی نخست وزير موقت عراق در تلاش است تا ائتلافي از شيعيان خواهان حکومت سکولار، دو حزب بزرگ کردستان عراق و همچنين نيروهاي سني معتقد به حکومت سکولار، نظير حزب عدنان پاچه‌چي، تشکيل دهد که در برابر تشکل‌هاي وابسته به حکومت مذهبی ايران مقاومت کنند. وي مي‌افزايد نظر آيت‌‌الله سيستاني اين است که حکومت عراق در دست افرادي نظير سيد عبدالعزيز حکيم و ساير وابستگان به جمهوري اسلامي نيافتد.
بهمن باستاني (راديوفردا): هرچند اعلام نتايج انتخابات سراسري عراق به تعويق افتاد، اما مذاکرات پشت پرده و علني بين گروه‌ها و شخصيت‌هاي متنفذ عراقي در باره آينده حکومت و ترکيب آن در عراق ادامه دارد. ديروز اياد علاوي، نخست وزير موقت عراق، با مسعود بارزاني، رئيس حزب دمکرات کردستان عراق، مذاکره کرد. جلال طالباني، رئيس تشکل ديگر بزرگ کرد، اتحاديه ميهني کردستان عراق، ديروز گفت کردها با تشکيل حکومت اسلامي و اصولا حکومت ديني در عراق مخالف هستند و با توجه به اينکه بعضي تشکل‌هاي شيعه مي‌خواهند حکومت اسلامي برقرار کنند، ما در آينده بحث‌هاي تندي در اين زمينه خواهيم داشت.
از طرف ديگر، گروه‌هاي متشکل در ائتلاف عراق يکپارچه، که چتري است براي تشکل‌هاي شيعه عراقي، که بيشترين راي را در انتخابات سراسري آورده‌اند، در اين باره نظر واحدي ندارند. اما سنگين‌وزن‌ترين تشکل اين ائتلاف، حزب مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق، که رياست آن بر عهده حجت‌الاسلام سيد عبدالعزيز حکيم است و مناسبات خوبي با حکومت ايران دارد، مي‌گويد قانون اساسي در عراق بايد منتج از شريعت اسلام باشد و لاغير.

اما آيت الله علي سيستاني، مرجع بزرگ شيعه در عراق، ساکن نجف، آن‌طور که بعضي تحليلگران با استناد به سخنان دو روز پيش سخنگوي دفتر او گفتند، با اين نظر رئيس حزب مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق مخالف است.
عليرضا نوري‌زاده (روزنامه نگار مستقل، لندن): به دنبال انتشار يک اعلاميه مجعول، که معلوم شد بعدا آقاي اسحاق فياضي آن را نوشته بود، که در آن گفته شده بود يگانه منبع تشريع، يا قانونگذاري در عراق، اسلام است و دين از دولت نبايد جدا باشد، سخنگوي آيت‌الله سيستاني بارديگر تاکيد کرد که آيت‌الله سيستاني نظرش بر اين است که اسلام يکي از مراجع يا مصادر تشريع است. در ميثاق حزب مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق، آن مبايعت يا بيعت کردن با ولي امر مسلمانان به عنوان ولي فقيه آمده است و آيت‌الله محمد باقر حکيم، برادر متوفاي سيد عبدالعزيز حکيم، خود را جزئي از کل ولايت مي‌دانست و هميشه در روزنامه‌اي که در ايران منتشر مي‌کرد، عکس آقاي علي خامنه‌اي، رهبر جمهوري اسلامي بالا و عکس او زير آن چاپ مي شد. طبيعتا، يک چنين سازماني، الزاماتي دارد و ميليون‌ها دلار در اين سالها حکومت جمهوري اسلامي ايران خرج اين سازمان کرده براي روزي که اين سازمان و تشکيلات بتوانند در عراق به قدرت برسند.

ب.ب.: اگر آيت‌الله سيستاني هم نظرش بر اين باشد که اسلام يکي از مراجع و منابع قانون اساسي عراق مي‌تواند باشد، اين نظر جلال طالباني، رئيس حزب اتحاديه ميهني کردستان عراق است به اين دليل عرض مي‌کنم اين را که همين ديروز نشريات غرب تاکيد کردند که جلال طالباني رئيس جمهوري عراق خواهد شد در توافق‌هائي که گويا انجام گرفته است. به اين صورت، اين‌ها همه در برابر نظر حزب مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق قرار مي‌گيرد که بزرگترين تشکل شيعيان در عراق است. چشم‌انداز را چگونه مي‌توان ديد؟

عليرضا نوري‌زاده: از آن مجموعه‌اي که به عنوان قائمه موحد، يا عراق الموحد (ائتلاف عراق يکپارچه) تشکيل شده، حدود 40 نفرشان به حزب مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق و نيروهاي سپاه بدر وابسته هستند. تعدادي وابسته به حزب الدعوه هستند، گروهي وابسته به حرکت نهضت هستند. همينطور مجموعه آقاي چلبي هم هست، که اينها همه سکولار (غيرمذهبي) هستند و هيچکدام افراد دين‌مدار به آن معنا نيستند. به همين دليل اگر روزي آقاي حکيم بخواهد تکروي کند، طبيعتا در انزوا قرار مي‌گيرد و همين الان نشانه‌هاي آشکاري وجود دارد که حزب الدعوه به هيچ وجه موافق نيست که اسلام يگانه منبع قانونگذاري باشد. مثل آيت‌‌الله سيستاني. حتي افرادي مثل آقاي عبدالمهدي، وزير دارائي، که سوابق طولاني هم در مبارزه‌هاي اسلامي دارد، هيچکدام دل‌شان نمي‌خواهد درعراق يک حکومت ديني شيعه روي کار بيايد، با توجه به تعدد اقوام و مذاهب در عراق. من پيش‌بيني مي‌کنم که کردها، عامل تعيين‌کننده بسيار موثري خواهند بود و اگر آقاي اياد علاوي، با تلاش‌هائي که الان دارد مي‌کند، که با سني‌ها هم مذاکره مي‌کند، موفق بشود، تشکلي به وجود بياورد از سکولارهاي شيعه و همينطور نيروهاي کرد، به اضافه گروه‌هائي مثل گروه آقاي دکتر پاچه‌چي، حزب اسلامي و ديگران، که اعلام کردند با آقاي علاوي همکاري خواهند کرد. آن وقت در برابر مجموعه آقاي حکيم و احتمالا يکي دو گروه کوچک مثل حزب‌الله يا امثالهم، که دنبال آقاي حکيم هستند، اينها مي‌توانند قدرت را در دست بگيرند و دولت را تشکيل دهند و به نظر من آيت‌الله العظمي سيستاني، نگاهش به چنين ترکيبي است، به مراتب بيشتر ترجيح مي‌دهد که يک ترکيب مستقل سکولار روي کار باشد که رئيس دولتش هم شيعه باشد اما بازي دست آقاي حکيم و مجموعه‌هاي وابسته به جمهوري اسلامي نيافتد.