دموكراسي و انتخابات آزاد در خاورميانه و كشورهاي عرب، از ديد چهار روزنامه نگار

در برنامه ويژه انتخابات سه شنبه شب، در مصاحبه با عليرضا نوري زاده روزنامه نگار و كارشناس امور خاورميانه، بهيجه حسين روزنامه نگار سرشناس مصري و احمد السيد سردبير روزنامه الاهالي مصر راديو فردابه بررسي روند دموكراسي و انتخابات آزاد در خاورميانه و كشورهاي عرب مي پردازد.
Download file

جمشيد چالنگي (راديو فردا): در برخي كشورهاي عرب در حالي گامي هايي در مسير اجراي اصلاحات سياسي برداشته مي شود كه از يك سو اكثر مخالفان حكومت برداشتن چنين گام هايي را اقداماتي ظاهري مي دانند و از سوي ديگر گروهي از كارشناسان امور خاورميانه بر اين نظرند كه بازكردن فضاي سياسي در كشورهاي عرب به سود سازمان ها و گروه هاي بنيادگراي اسلامي است. در تحولات كنوني سياسي در جهان، كشورهاي عرب در چه مرحله از رسيدن به دموكراسي هستند.
عليرضا نوري زاده، روزنامه نگار و كارشناس امور خاورميانه در پاسخ به اين سئوال به راديو فردا مي گويد: كشورهاي عرب را مي توان به چهار دسته از نظر تقابل با دموكراسي تقسيم كرد: عده اي كه با نظام هاي تك حزبي يا يك نفره اداره مي شوند، گروه دوم كشورهايي كه داراي زمينه هاي پارلماني بودند و در طول سال هاي اخير تحولاتي بر ضد نهادهاي حكومتي يا به نفع آن صورت گرفته مانند مصر، دسته سوم كشورهايي هستند مانند لبنان كه نهادهاي دموكراسي در آنجا ريشه دار هست و سرانجام نوع چهارم كه يك نوع جديد است، يعني نوع عراق و همين نمونه است كه حكومت هاي مستبد عرب را به شدت نگران كرده.

بهيجه حسين، روزنامه نگار سرشناس مصري نيز اين نظر را تاييد مي كند كه كشورهاي عرب در مسير رسيدن به دموكراسي در مراحل مختلفي هستند و مي گويد: هركدام از كشورهاي عرب بسته به گذشته سياسي و فرهنگ خود در مسير رسيدن به دموكراسي در مكان خاص خويش است. احمد السيد، سردبير روزنامه الاهالي يا مردم ارگان رسمي حزب تجمع مصر بر اين نظر است كه در كشورهاي عرب تاكنون اقدامي بنيادي براي برقراري دموكراسي صورت نگرفته است و برخي از رويدادها مانند برخورداري زنان كويت از حق شركت در انتخابات شوراهاي محلي را اقداماتي ظاهري و نه بنيادي مي داند. بهيجه حسين مي گويد: حكومت ها در كشورهاي عرب به مردم چيزي ندادند و آنچه هست حاصل مبارزه خود مردم است.

در خارج از كشورهاي عرب نيز اين نگراني وجود دارد كه چنانچه حكومت هاي عرب به اصلاحات سياسي گسترده دست زنند، بيشترين سود را از اين موضوع سازمان ها و گروه هاي بنيادگراي اسلامي خواهند برد. عليرضا نوري مي گويد: اين نظريه تا حدودي درست است، اما به اعتقاد من اگر نهادهاي مدني ممارست داشته باشند و نخواهند پروسه دموكراسي را يكشبه به جامعه تزريق كنند، در نتيجه احزاب اسلامي هم مي شوند يكي از احزاب، حتي اگر در پارلمان انتخاب شوند، نمونه عراق را كه مي بينيم به تنهايي قادر به اداره كشور نيستند و ناچارند كه ائتلاف كنند و امتياز دهند.

ماشاءلله شمس الواعظين روزنامه نگار در تهران بر اين نظر است كه دولت هاي عرب براي خودداري از دست زدن به اصلاحات بنيادي و برقراري دموكراسي به گونه اي از سازمان ها و گروه هاي افراطي حمايت مي كنند و در مصاحبه با راديو فردا مي گويد: اين دولت ها مي خواهند اين پيام را به غرب را بدهند كه با ايجاد فشار براي تسريع و شتابگيري روند دموكراتيك، اين تنها راديكال ها و بنيادگراهاي اسلامي هستند كه روي كار خواهند آمد و تقويت خواهند شد، حال كه من معتقدم حتي اسلام گرايان مانند تركيه در يك ساختار قدرت و قواعد بازي دموكراتيك قادر نخواهند بود براي هميشه قدرت را به دست گيرند.