July 16, 2005
دولت جعفری قادر به حل اختلافات بنيادی ميان ايران وعراق نيست
بررسی سفر نخست وزير دولت انتقالی به ايران
در آستانه سفر رئيس جمهوری انتقالی عراق، عليرضا نوری‌زاده، کارشناس امور خاورميانه در مصاحبه با راديو فردا می‌گويد سفر ابراهيم الجعفری به تهران، بيشتر يک سفر حسن نيت است و دولت وی قادر به حل اختلافات بنيادی ميان عراق و ايران نيست. نخست وزير عراق در حالی با محمد خاتمی، رييس جمهوری اسلامی ايران ملاقات می‌کند که وی روزهای پايانی مسئوليت خود را می‌گذراند. آقای نوری‌زاده می‌گويد گزينش اين زمان برای مذاکره مقامات بلندپايه دو کشور به دليل آن بوده که ممکن است عراقی‌ها با روی کار آمدن محمد احمدی‌نژاد، رييس جمهوری منتخب، نتوانند امتياز چندانی بگيرند.
Download file
نخست وزير عراق، ابراهيم الجعفری، امروز به همراه هيأت عالی‌رتبه سياسی و اقتصادی وارد تهران شد. در اين سفر يازده وزير عراقی، آقای جعفری را همراهی می‌کنند. سفر ابراهيم الجعفری به ايران، که تا کنون دوباره به تعويق افتاده بود در هنگامی صورت می‌گيرد که دولت محمد خاتمی، رييس جمهوری ايران آخرين روزهای خود را می‌گذراند. ملاقاتی با آقای احمدی‌نژاد، رييس جديد جمهوری، در برنامه کار نخست وزير عراق در ديدار از تهران است.
عليرضا نوری‌زاده (روزنامه نگار، در لندن): يکی از عمده‌ترين دلايل گزينش اين تاريخ برای سفر اين است که وزير دفاع عراق دو هفته پيش رفت به ايران و با توجه به اين که هميشه گفته می‌شد وزير دفاع عراق از مخالفان جمهوری اسلامی در عراق است، بنابراين می‌توان گفت آن سفر زمينه‌ساز اين سفر شد. در واقع يکی از مخالفان رفت با جمهوری اسلامی گفت‌وگو کرد که زمينه‌ساز سفر نخست وزيری باشد که سال‌ها در ايران اقامت کرده، حرب‌اش وابسته به جمهوری اسلامی بوده و از جانب جمهوری اسلامی حمايت مالی و نظامی می‌شده.
نازی عظيما: (راديو فردا): اين سفر چرا در آخرين روزهای عمر حکومت آقای خاتمی صورت می‌گيرد؟
عليرضا نوری‌زاده: آقای جعفری روابط نزديکی با آقای خاتمی، هاشمی رفسنجانی و بعضی ديگر از مسئولانی دارد که به احتمال قوی، بعد از روی کار آمدن آقای احمدی‌نژاد از صحنه خارج خواهند شد. بنابراين شايد به مصلحت عراق بوده که اگر توافقی هم می‌خواهند انجام بدهند، در شرايط فعلی اين توافق را انجام بدهند، چون هيچ معلوم نيست فردا که آقای احمدی‌نژاد آمد، با توجه به نقشی که احمدی‌نژاد در گذشته داشته – در قرارگاهِ رمضان – معلوم نيست که فردا آقای احمدی‌نژاد و آن مجموعه همراه‌اش که بيشتر بسيج و سپاه هستند، بتوانند امتيازاتی را به عراقی‌ها بدهند.
ن.ع.: آقای نوری‌زاده! غير از مسأله دخالت ايران در عراق که نارضايتی‌هايی را در ميان مسئولان عراقی به وجود آورده، ايران و عراق برای بهبود مناسبات‌شان يک اختلافاتی در پيش‌زمينه دارند، مثل مسأله جنگ، مثل مسأله اسيران جنگی، مسأله خسارت‌های جنگی، مسأله هواپيماهای عراقی در ايران، مسأله مجاهدين در عراق و غيره و غيره. اين‌ها به چه صورتی حل خواهد شد يا به کجا خواهد کشيد در اين مذاکرات؟
عليرضا نوری‌زاده: اين مسائل از عهده آقای جعفری خارج است که حل‌اش بکند. در واقع، می‌ماند برای زمانی که يک دولت ثابت و دائم و منتخب در عراق بعد از تصويب قانون اساسی روی کار بيايد ؛ آن‌گاه می‌توان به اين مسائل پرداخت. برای نمونه، ايران و عراق با هم پيمان صلح امضا نکردند و هنوز قطعنامه پانصد و نود و هشت سازمان ملل ناظر بر متوقف شدن عمليات جنگی بين دو کشور است. هنوز حتا مسأله اسرای جنگی، تا پايان حل نشده. ايران در رابطه با غراماتی که بايد از عراق بگيرد و بعضی‌ها بالغ بر صد ميليارد دلار می‌دانند عملاً در برابر دولت‌های اخير عراق، نوعی مماشات و سکوت کرده است. آقای حکيم قبلاً گفته بود جمهوری اسلامی از ما غرامت نخواهد گرفت. مسأله هواپيماهای عراقی در ايران، از جمله مسائلی است که وزير دفاع عراق روی آن بسيار انگشت گذاشته و تأکيد کرده و آقای طالبانی هم در اين زمينه به جمهوری اسلامی قبلاً تذکراتی را داده. حتا در مورد مجاهدين هم قضيه به دست آقای جعفری نيست. امريکايی‌ها هستند در آن‌جا که در رابطه با حضور يا عدم حضور مجاهدين در عراق تصميم خواهند گرفت. به اين ترتيب می‌توان گفت سفر آقای جعفری يک سفر حسن نيت است.
ن.ع.: آقای نوری‌زاده! با توجه به اين‌که ايران و امريکا دو دشمن يا مخالف همديگر هستند و امريکا می‌تواند مانعی بر سر بهبود مناسبات ايران و عراق باشد، آيا شما فکر می‌کنيد اين سفر با موافقت امريکا انجام شده؟
عليرضا نوری‌زاده: بدون ترديد. بدون موافقت ايالات متحده، آقای جعفری به اين سفر دست نمی‌زد. آقای جعفری هم قبل از رفتن به ايران، طبيعتاً توصيه‌هايی را دريافت کرده؛ از جمله صحبت‌هايی که معاون وزير دفاع آمريکا کرده به آقای جعفری در رابطه با اين‌که ايالات متحده نگران حرکت‌های ايران است و تصور نمی‌کند ايالات متحده که در اين سفر توافق‌های خيلی مهم و استراتژيک صورت بگيرد.
ن.ع.: ولی وزير دفاع عراق هفته گذشته که در ايران بود، رسماً به خاطر جنايات جنگی صدام حسين از ايران پوزش خواست.
عليرضا نوری‌زاده: اين پوزش با يک وعده يک ميليارد دلار کمک ايران به عراق همراه بود. ولی عراقی‌ها مدت‌هاست که پذيرفته‌اند طرف شروع‌کننده جنگ صدام حسين بوده. حتا در کتاب‌های درسی‌شان، فصل‌هايی را که مربوط به جنگ ايران و عراق است تغيير داده‌اند.
ن.ع.: به هر حال، روی هم رفته، مهم‌ترين هدف يا هدف‌های اين سفر چيست؟
عليرضا نوری‌زاده: آقای جعفری گمان می‌کنم به جمهوری اسلامی خواهد گفت که گسترش جنگ مذهبی در عراق می‌تواند به تفکيک عراق و واقعاً تجزيه اين کشور منجر شود و چه خوب است که جمهوری اسلامی از نفوذ خود استفاده بکند؛ حد اقل گروه‌هايی را که با آن‌ها نزديک است، از جمله سپاه بدر را که بال نظامی مجلس اعلای است. احتمالاَ از جمهوری اسلامی چنين درخواست خواهد کرد. در عين حال، وعده خواهد داد زمينه سفر زوار ايرانی را فراهم بکند. شايد در اين مذاکرات زمينه بيشتری فراهم شود که جمهوری اسلامی در خطاب و در رفتار خودش نسبت به عراق تغييری بدهد و در مقابل امتيازاتی را در عرصه اقتصادی بگيرد.
|
|
